Mitologia skandynawska

Skandynawska mitologia jest jedną z najbogatszych w świecie. Bogowie, mitologiczne postacie i nordycka kosmogonia to dzisiejszy temat na naszym blogu.

Informacje o mitologii skandynawskiej z najprzeróżniejszych źródeł zebrali chrześcijańscy uczeni dopiero w średniowieczu, dlatego zalążki wierzeń, poglądy i obrzędy nie są szczegółowo i dokładnie opisane i wybadane. Najwięcej informacji pochodzi z Młodszej i Starszej Edy oraz Heimskringla napisanych w XIII w. przez poetę i historyka Snorriego Sturlusona, który uważał, że norwescy bogowie są diabłami. Mitologia skandynawska jest bliska mitologii germańskiej, a ta ostatnia pochodzi z mitologii indoeuropejskiej.

Wiadomo, że mitologia skandynawska rozwijała się bardzo powoli, ciągle zmieniały się poglądy na temat kultu bogów i bohaterów w różnych miejscach i okresach. Kult Odyna rozpowszechnił się z ziem niemieckich do skandynawskich stosunkowo niedawno. Mniej ważni są starsi bogowie: Ull, bóg płodności, Njord i Hajmdal. Ci bogowie stracili swoją popularność, kiedy głównym bóstwem stał się Odyn, patron nauki, poezji i magii.

Starożytni mieszkańcy Skandynawii wierzyli w życie pozagrobowe przez uwolnienie się duszy z ludzkiego ciała. Takie duszki, nazywane fylgja albo hamingja, są w pewnym sensie odpowiednikami duszy chrześcijańskiej.

Skandynawska kosmogonia składa się z drzewa wszechświata, Yggdrasil, czyli świętego jesionu, który łączy dziewięć światów położonych na trzech poziomach, na których mieszkają bogowie, ludzie, olbrzymy, krasnoludy, elfy i inne postacie.

W mitologii skandynawskiej bogów było bardzo wielu. Nordyccy bogowie byli śmiertelni i tylko dzięki jabłkom Idunn mieli nadzieję doczekać Ragnaröku – zmierzchu bogów. Wielu starożytnych bohaterów mitologicznych powstało z opowiadań o dziełach prawdziwych ludzi, którzy według legendy pochodzili od bogów; tak było na przykład z zabójcą Drakonów, Sigurdem. Głównym bogiem jest Odyn; jego żoną jest bogini ogniska domowego, Frigg; ważny jest również bóg grzmotu, Thor, który bronił ludzi i innych bogów przed olbrzymami, i który był bardzo lubiany wśród chłopów i zwykłych mieszczan; Frejr to bóg bogactwa, zaś jego siostra Freja to bogini płodności. Oprócz nich panteon bogów nordyckich obejmuje jeszcze bardzo wiele innych postaci. Wszyscy bogowie z biegiem czasu podzielili się na dwa wrogie obozy Asów i Wanów. Odyn był wodzem Wanów. Jego obóz składał się z co najmniej dwunastu bogów, którzy mieszkali razem w Asgardzie.

Bogom skandynawskim służyli kapłani nazywani godarami. Czczenie bogów odbywało się w otoczeniu przyrody. Czczono drzewa-patronów, a obrzędy odbywały się w miejscach świętych – obok studzien albo wśród świętych kamieni ułożonych w odpowiedniej kolejności. Później zaczęto budować drewniane świątynie, w których pojawiły się ołtarze z wyrzeźbionymi wizerunkami bogów. Najważniejsza świątynia znajdowała się w Starej Uppsali, gdzie składano ofiary ze zwierząt, a nawet ludzi.